‘Bodem gezinsportemonnee in zicht’ - Stoffer over financiën

Lees of bekijk hier de bijdrage van Chris Stoffer aan de Algemene Financiële Beschouwingen.

Vandaag spreken we over het huishoudboekje van de staat en als we er vanuit de lucht naar kijken, lijkt het alsof alles de goede kant op gaat.  Toch zijn er bij al die positieve cijfers stevige kanttekeningen te plaatsen. Zo blijft de koopkracht gelijk, maar zijn er talloze gezinnen die er flink op achteruit gaan. Onze wegen liggen er mooi bij, maar er is enorm veel achterstallig onderhoud. Veel ondernemers kunnen weer ondernemen, maar bij velen zijn de zorgen nog levensgroot. De oploop van de staatsschuld lijkt zich te beperken, maar de stijgende zorgkosten hangen daar als een donkere wolk boven. Kortom, de vooruitzichten en cijfertjes mogen er dan rooskleurig uitzien, het is niet altijd wat het lijkt.

Gezin
Gisteren is er een belangrijke motie aangenomen. De Kamer heeft uitgesproken dat een volgend kabinet concrete stappen moet zetten om de belastingkloof tussen eenverdieners en tweeverdieners te dichten. Een belangrijk, maar ook broodnodig signaal: eenverdienersgezinnen zijn lang genoeg fiscaal op achterstand gezet, de kloof moet gedicht worden! Ik hoor graag van de minister wat hij met dit signaal gaat doen. Maar ook volgend jaar moeten er al maatregelen genomen worden. Waarom is er door het kabinet niet méér gedaan om de belastingkloof te dichten, is mijn vraag aan de minister? Want voorzitter, van een afstand lijkt het goed te gaan met de koopkracht, gezinnen merken daar vaak weinig van. De energierekening stijgt al jaren, de brandstofprijzen schieten omhoog, en sparen levert nauwelijks nog iets op. De bodem van gezinsportemonnee raakt in zicht. Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat gezinnen de economische groei gaan merken in de portemonnee?

Toegang tot geld is van groot belang. Voor burgers, ondernemers maar ook voor goede doelen. De laatste jaren zijn steeds meer geldautomaten gesloten of ze zijn lastiger te bereiken. Welke oplossingen ziet de minister om de toegang tot contant geld te verbeteren?

Ondernemers
Veel ondernemers hebben het moeilijk gehad in de afgelopen periode.  Macro-economisch mogen de vooruitzichten dan goed zijn, ook hier geldt dat het niet altijd is zoals het lijkt. Zware omzetverliezen, hoge belastingschulden en onzekerheid over de toekomst: het is meer regel dan uitzondering. Geef ondernemers de ruimte om te blijven ondernemen, en kijk uit met lastenverzwaringen, is mijn oproep aan kabinet en Kamer.

Is het kabinet met de SGP van mening dat extra, forse lastenverzwaringen voor ondernemers niet aan de orde zijn?

Ondernemers hebben behoefte aan zekerheid.  Zomaar de winstbelasting verhogen, zoals recent nog op een achternamiddag gebeurde om de hogere zorgsalarissen betalen, helpt daar niet bij. Hoe gaat het kabinet ervoor zorgen dat er in de komende jaren geen sprake zal zijn van jojo-beleid?

Infrastructuur
Als uit het niets moest opeens de snelheid op de A29 over de Haringvlietbrug naar 50 km/uur. De brug rammelde. Het onderstreept dat het niet goed gaat met de instandhouding van onze infrastructuur. De Algemene Rekenkamer waarschuwt al langer voor toenemend achterstallig onderhoud, te optimistische ramingen en te weinig zicht op de daadwerkelijke opgave. TNO gaf aan dat er tenminste 1 miljard euro per jaar bij moet. De Kamer heeft inmiddels een motie van mijn hand aangenomen waarin de regering gevraagd wordt een meerjarenplan instandhouding infrastructuur op te stellen met bijpassend budget. De enorme onderhoudsopgave moet niet het koekoeksjong worden dat nieuwe projecten uit het nest van het Mobiliteitsfonds duwt. Ziet de minister het belang ervan? Hoe wil de minister dit op langere termijn op een goede manier gaan regelen?

Overheidsfinanciën
‘Het helpt enorm als je in je begrotingsbeleid in goede tijden buffers bouwt’.
Dat zou een citaat van mij kunnen zijn, maar ik ben blij dat staatssecretaris Vijlbrief dat vorige week bij het debat over het steunpakket zei. In goede tijden is financiële degelijkheid misschien nog wel lastiger dan in slechte tijden, maar minstens zo belangrijk. Ik hoor graag van de minister wat volgens hem de inzet van het kabinet moet zijn in de komende jaren? Is hij met de SGP van mening dat we weer terug moeten naar een staatsschuld van zo’n 40%? In Europa lijkt men meer tevreden met een staatsschuld van 140%. Bij dit punt heb ik meer het gevoel dat het helaas wel is zoals het lijkt: veel lidstaten lijken niet meer terug te willen naar de broodnodige begrotingsregels. En dat is misschien ook wel logisch: veel lidstaten hebben zich niet aan de regels gehouden in de afgelopen jaren. Maar als iedereen door rood rijdt, veranderen we de verkeersregels toch ook niet? Het stuk wat de minister samen met andere landen geschreven heeft, is niet onbevredigend. Tegelijk blijkt daaruit dat de minister wel open staat voor aanpassing van de regels. Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat de regels alleen zodanig aangepast worden dat de houdbaarheid van de overheidsfinanciën daarmee vergroot wordt?

Zorgkosten
De staatsschuld is ook in Nederland hoog. Maar er liggen meer gevaren op de loer. Zo lijken de zorgkosten onhoudbaar te worden. Al jaren is de groei van de zorgkosten hoger dan de groei van de economie, en als parlement hebben we hier weinig invloed op. Er liggen inmiddels stapels rapporten met waarschuwingen én oplossingen. Bijvoorbeeld door de doelmatigheid en doeltreffendheid van de zorg beter te waarborgen, of door andere instrumenten om de oplopende kosten te beheersen. Vandaar mijn vraag: Is het kabinet bereid om concrete opties, inclusief doorrekening, in kaart te brengen, waarmee de groei van de zorgkosten wordt beperkt, en de financiële houdbaarheid wordt verbeterd?

Financiële degelijkheid gaat niet alleen over de staatsschuld van volgend jaar, maar ook over de schuldenlast van de volgende generatie.