Bijdrage SGP aan Financiële Beschouwingen

Lees hier de bijdrage van SGP-Kamerlid Chris Stoffer aan de Algemene Financiële Beschouwingen. Tijdens zijn bijdrage gaat hij onder andere in op de stijgende energierekeningen voor gezinnen en ondernemers.

‘De grens is bereikt.’
‘Ik red het niet meer.’
Verzuchtingen die we veel horen. Gas, boodschappen, brandstof: het is allemaal zo duur geworden dat sommige gezinnen beknibbelen op eten, zwemles of kleding. Ook bij ondernemers leven zorgen over de energierekening en over de lastenverzwaringen die dreigen.

Deze Financiële Beschouwingen kan ik vullen met deze actualiteit, dat ga ik zeker ook doen, maar ik begin met iets anders.

Grenzen aan groei
Want we zijn de afgelopen tijd met de neus op de feiten gedrukt: er zitten grenzen aan groei. Decennialang groeide de welvaart en steeg ons inkomen.
We leken immuun voor tegenslag en teruggang. De afgelopen tijd stapelden de problemen zich echter op. In die keten van crises wordt steeds vaker naar de overheid gekeken. De samenleving, het maatschappelijk middenveld, vrijwilligersorganisaties worden snel overgeslagen.

• Hoe gaat het kabinet hen meer in positie brengen?
• Hoe gaat de minister het ‘omzien naar elkaar’ concreet handen en voeten geven?
• Waarom kiest het kabinet voor een voltijdsbonus maar niet voor een vrijwilligersbonus?

Onzekerheid / structurele aanpak nodig
Een stap over de grens betekent ook vaak een sprong in het onbekende. Zoals de Miljoenennota terecht zegt: de maakbaarheid van de economie kent zijn grenzen. Een minuscuul virus of een kolossaal schip in het Suezkanaal hebben ontwrichtende gevolgen. En bovenop die acute uitdagingen, komt de stapeling aan kabinetsplannen, met alle gevolgen van dien voor de uitvoering.

Problemen in box 3? Alle aandacht richt zich direct op een oplossing, waardoor andere zaken blijven liggen. Een hogere asielinstroom? Op stel en sprong worden gemeenten gedwongen extra mensen op te vangen. De problemen van de dag bepalen de grenzen van de oplossingen. Structurele problemen, ik noem de arbeidsmarktkrapte, blijven daardoor in de la liggen, inclusief de rapporten met bijbehorende oplossingen. Zoals de Raad van State opmerkt: kom met een sociaaleconomische structuuranalyse.

• Wat is de reactie van het kabinet daarop?
• Hoe komt dit kabinet uit de crisisstand?

Compensatie
Vorige week las ik een treffende analyse in de krant: we komen om in de vangnetten, maar hebben straks geen palen meer om ze aan vast te knopen.
Inderdaad, de laatste tijd is ‘compensatie’ een toverwoord geworden.
Maar niet elk verlies kan door de overheid geïncasseerd worden. Hoe gaat de minister dat signaal duidelijker vertolken?

De SGP heeft daarom dit voorjaar bijvoorbeeld tegen het miljardenpakket gestemd, dat de btw op energie en de accijnzen op brandstof verlaagde.
Een schoolvoorbeeld van een te dure, en van een te ongerichte maatregel.
De overheid als schild voor de zwakken: dát moet het adagium zijn. Gerichte steun aan lage en middeninkomens. Gerichte steun aan energie-intensieve ondernemingen. Deelt het minister die inzet?

Middeninkomens – belastingen
Eén euro meer verdienen en 87 cent afdragen aan de fiscus: werken lonend maken komt nog niet erg van de grond in de kabinetsplannen. Vandaag, op de Dag van de Leraar kunnen we concluderen dat een dag extra werken lonender is voor de overheid dan voor de leraar. Wanneer komt het kabinet met een grondige herziening van het belastingstelsel? De keuzes van het kabinet zorgen ervoor dat een gezin met één betaald werkende volgend jaar tot 12 keer zo veel betaalt als een identiek gezin met twee verdieners. Tot 12 keer zoveel: is de grens voor dit kabinet nu eindelijk bereikt? Ik wijs nog maar een keer op de aangenomen motie die verzoekt dit op te lossen. Bij een kleine inkomensstijging zien middeninkomens hun voordelen uit hun handen glippen.

• Hoe gaat het kabinet de inkomenspositie van middeninkomens structureel verbeteren? Inderdaad: middeninkomens krijgen meer kindgebonden budget, maar na 2023 daalt dat weer. Feitelijk wordt er al een koopkrachtdaling voor 2024 en verder ingeboekt.
• Waarom is niet gekozen voor een structurele verhoging van het kindgebonden budget?

Energieplafond
Gisteren is eindelijk meer duidelijkheid gekomen over het energieplafond.
Zeker, dit helpt lage inkomens en het helpt gezinnen met hoge energiekosten. Helpt het overigens ook grotere gezinnen?  De SGP heeft echter twee grote bezwaren bij het energieplafond.

1. Het is te ongericht.
   •  Was er echt geen slimme, gerichte oplossing te bedenken?
   • En klopt het dat iedereen dit jaar 380 euro krijgt? Sommige huishoudens betalen dat niet eens aan energiekosten! 
2. Ons tweede bezwaar is het gebrek aan dekking.
   • De schatting is nu dat er zo’n 16,6 miljard euro ingevuld moet worden bij de Voorjaarsnota.
   • Welke opties liggen daarvoor op tafel?
   • Waarom is niet direct dekking geregeld?
   • Is de minister bereid op korte termijn een lijst met mogelijke bezuinigingsmaatregelen op te stellen?

Energie-intensieve ondernemers wachten overigens nog steeds op steun. In de brief staat dat zij pas in het tweede kwartaal steun kunnen aanvragen. Op z’n vroegst dus maart 2023: als de winter bijna voorbij is en de ondernemer misschien failliet.

• Waarom moet het zo lang duren? Wat gaat het kabinet doen om dit eerder te regelen?

In november komt er mogelijk al een oplossing voor acute problemen.

• Waar denkt het kabinet aan? Wordt dat een regeling waarmee ondernemers letterlijk de winter mee door kunnen?

MKB
Want voorzitter, veel ondernemers hebben het zwaar. Na corona zijn de reserves op en de marges laag. Tegelijk verhoogd het kabinet de lasten en wordt van ondernemers verwacht dat ze de lonen verhogen. Terwijl het MKB één van de palen is waar de economie op gebouwd is.

• Wat is nu precies de visie van het kabinet op het MKB?
• Is de minister bereid de werkkostenregeling nog dit jaar te verhogen, zodat werknemers snel een eenmalige tegemoetkoming kunnen krijgen?
• En in het Belastingplan lezen we dat de BPM-vrijstelling voor ondernemers afgeschaft wordt. Staat het kabinet open voor goede alternatieven?

Financiële degelijkheid
Hoewel de spendeerdrift van het kabinet anders doet vermoeden: in Nederland groeien nog steeds geen grenzeloze geldbomen. De kosten van gezinnen stijgen, de lasten voor ondernemers nemen toe. In welke uitgaven gaat de overheid snoeien? En ik weet dat het niet populair is: maar de kostenstijgingen voor zorg en sociale zaken kunnen we niet meer bijbenen.  

Dankzij de inflatie loopt de ontwikkeling van de staatsschuld nog niet uit de hand. Maar mijn grote zorg is dat de stapeling van eenmalige ad-hoc uitgaven het zicht op de begroting vertroebelt. Ook het CPB verzucht: ‘de naleving van begrotingsregels is op dit moment gebrekkig’.  Tegelijk loopt de rente op en komen er nog meer risico’s op ons af.

• Wat is het langetermijnvisie van het kabinet?
• Op welke kaders stuurt het kabinet?
• In vroeger tijden bouwden we een buffer op: wanneer begint het kabinet daarmee?
• Als begrotingsgrenzen vervagen, wordt de parlementaire controle verstoord. Wat gaat kabinet doen om dit concreet te verbeteren?

Financiën - EU
Voor financieel degelijk beleid moeten we ook over de grens kijken. De Europese begrotingsregels staan al lang buitenspel, in afwachting van nieuwe regels. Zet de minister in op snelle herinvoering van de regels?

Goed dat de minister zich actief mengt in de discussie over de begrotingsregels. Wat Hollandse zuinigheid in de EU kan geen kwaad. De minister zet in op een betere handhaving van regels, heel goed. Tegelijk zet de minister in een gezamenlijk paper met Spanje de deuren open voor meer uitgaven.

• Hoe gaat dat samen?
• En hoe voorkomt de minister dat de regels dusdanig ruim worden dat handhaving feitelijk overbodig is?
• Wat zijn de concrete voorstellen van de minister om de handhaving effectiever te maken?

De grens is voor veel mensen bereikt, de zorgen zijn groot. Maar ik eindig niet in mineur. Als de grenzen van geld of van ons kunnen bereikt zijn, mogen we troost putten uit bijvoorbeeld één van de psalmen die de bekende koning David zo’n drieduizend geleden dichtte. Neem het 14e vers van psalm 147, waar hij ons op God wijst: Die uw landpalen (uw grenzen) in vrede stelt; Hij verzadigt u met het vette der tarwe. Dat is een hoopvolle gedachte te midden van alle onrust: God regeert, Hij kan vrede en welvaart geven! In vers 11 wijst de dichter David naar boven: De HEERE heeft een welgevallen aan hen, die Hem vrezen, die op Zijn goedertierenheid hopen. Die Godsvreze wens ik iedereen van harte toe.

Bekijk hieronder de interruptie van Chris Stoffer tijdens de bijdrage van Eelco Heinen (VVD) over de steun voor het MKB.