Bijdrage SGP aan debat energietoelage

Lees hier de bijdrage van SGP-Kamerlid Chris Stoffer aan het debat over de energietoelage.

We beleven bijzondere tijden. Veel is onzeker. En dat voelen we allemaal in de portemonnee. Maar het raakt de minima het hardst. Vandaag spreken we daarom over de energietoelage voor de lagere inkomens.

Energiearmoede
Want het zijn met name lagere inkomens die met een hoge energierekening in de problemen komen.

• Wat is het beeld van de minister van deze problematiek op dit moment, en hoe monitort zij de armoede- en schuldenproblematiek in deze omstandigheden?
• Met welke toekomstige scenario’s houdt het kabinet rekening?
• Aangezien de energiearmoede niet meteen zal verdwijnen, ben ik benieuwd welke aanvullende maatregelen het kabinet gaat nemen om dit te voorkomen. Ik denk bijvoorbeeld aan het isoleren en verduurzamen van tochtige woningen.

Wetsvoorstel
Dan kom ik op het voorliggende wetsvoorstel. De SGP heeft steeds aangegeven dat het belangrijk is dat we gerichte ondersteuning bieden aan deze mensen. Geen schot hagel dus. De 800 euro voor mensen die het financieel gezien moeilijk hebben, is zo’n gerichte maatregel. Precies het gat in het huishoudboekje van mensen opvullen, gaat niet en is ook niet realistisch.
We weten niet wie hoeveel tekort komt. Maar op deze manier helpen we wel die mensen die de gestegen energieprijzen het hardst in de portemonnee raakt. En dat is een goede zaak.

Studenten
Minder goed nieuws is er voor de studenten. Zij vallen buiten de regeling en kunnen geen aanspraak maken op 800 euro. Ik begrijp de gedachte dat studenten vaak gezamenlijk wonen en de extra kosten misschien samen kunnen opvangen. Toch behoren studenten vaak ook niet tot de meest rijke inkomensgroep. De minister geeft aan dat zij via de individuele bijzondere bijstand geholpen kunnen worden.

• Is de minister bereid te kijken wat er mogelijk is voor studenten die in een financieel moeilijke situatie zitten?
• Gaat zij gemeenten aanmoedigen studenten te helpen via de individuele bijzondere bijstand, en wat betekent dit vervolgens voor het budget van gemeenten?

Uitvoering
We krijgen verschillende signalen van uitvoeringsproblemen. De SGP wees met een aantal partijen in de schriftelijke ronde al op dat gevaar. Gemeenten zijn opgezadeld met de uitvoering van deze regeling. De VNG geeft nu ook aan dat een generieke maatregel beter was geweest. Hoe kijkt de minister nu terug op de uitvoering?
Gemeenten hebben beleidsvrijheid bij het kiezen van de referteperiode. Van de coronasteunpakketten weten we allemaal dat dit tot kromme situaties kan leiden. Welke ruimte hebben gemeenten om hier maatwerk te bieden

‘Duizenden mensen laten energietoeslag van 800 euro liggen’, meldde RTL Nieuws afgelopen vrijdag. Dat kan bijvoorbeeld komen door onwetendheid of schaamte. Hoe zorgen we ervoor dat de groep bereikt wordt die niet automatisch bij gemeenten in beeld zijn, denk aan jonggehandicapten in de wajong? Stimuleert zij gemeenten ook proactief de doelgroep op alle mogelijke manieren te benaderen?

Procedure
Dan een punt van meer staatsrechtelijke aard. De Tweede Kamer lijkt buitenspel te staan bij deze wet. En dat zit niet helemaal in onze aard: buitenspel staan. Inmiddels hebben veel gemeenten de energietoeslag grotendeels al uitgekeerd. Het geld staat al bij veel mensen op de rekening. En, begrijp me goed, dat is goed. Alleen: hoeveel ruimte heeft de Tweede Kamer nu nog om aan dit wetsvoorstel te sleutelen, of het zelfs te verwerpen?

Dit is niet hoe kabinet en Kamer met elkaar om zouden moeten gaan.

• Ik vraag de minister daarom om een kritische reflectie op de gang van zaken ten aanzien van dit wetsvoorstel. Hoe zou de minister dit in het vervolg aanpakken?
• Waarom heeft zij er bijvoorbeeld niet voor gekozen de Kamer te vragen dit wetsvoorstel met spoed te behandelen, voordat gemeenten over zouden gaan tot uitkeren? Zoals we dat eerder wel hebben gedaan in dit Huis. Want: wat mij betreft was het op deze manier eens, maar nooit weer.

Toekomst
Na deze waarschuwende woorden richt ik de blik op de toekomst. Aflopende energiecontracten, stijgende energieprijzen. De energiemarkt is lastig te voorspellen, maar wat we wel weten is dat normalisatie nog niet echt in zicht is. Daarom de volgende vraag:

• Hoe wil het kabinet in de toekomst omgaan met de gestegen energieprijzen die mensen met een beperkte beurs gaat treffen?

Naast de energieprijzen lopen ook de stijgende energiebelastingen en prijsstijgingen door klimaatmaatregelen aardig in de papieren. Verplichte warmtepomp, emissiehandelssysteem gebouwde omgeving, het telt allemaal bij elkaar op. Maar de mensen thuis kunnen niet meer optellen, maar tellen alleen nog af.

• Hebben we voldoende in beeld wat deze stapeling op korte én langere termijn gaat betekenen voor de betaalbaarheid van de energierekening voor armere huishoudens?
• Zo niet, kan het kabinet hier voor de begrotingsbehandeling inzicht in geven? Er is nu gekozen voor wat incidentele maatregelen, dat is begrijpelijk. Maar voor de toekomst verwacht de SGP geen nieuwe compensatiemaatregelen, maar een doordacht koopkrachtbeleid waarbij lagere en middeninkomens worden ontzien.