Bied meer vrijheid, vraag meer verantwoordelijkheid | Coronadebat

Lees of bekijk hier de bijdrage van Kees van der Staaij aan het coronadebat van 24 februari 2021. 

Het had gisteravond ook zomaar anders kunnen gaan op de persconferentie. De premier en de minister van VWS hadden kunnen zeggen: sorry, als we kijken naar de virologische gegevens, is er geen ruimte voor versoepeling; volhouden nog even. Toch gebeurde dat niet. Mijn fractie vindt het terecht dat dat niet gebeurt en dat er wel degelijk verfijningen en versoepelingen kwamen, omdat we allemaal merkten dat bij zo veel mensen het water aan de lippen stond en dat die bredere maatschappelijke afweging waar ook mijn fractie vaak om gevraagd heeft, nu nadrukkelijk inzichtelijk werd gemaakt. Ja, die hele coronacrisis heeft ook op de economie en de maatschappelijk een enorm grote invloed. Ik was er dus blij mee dat daar gisteren nadrukkelijk ook oog voor was en dat er van daaruit ook meer ruimte is gekomen.

Een tweede ontwikkeling speelt daarbij een rol, namelijk het besef dat we ook niet meer kunnen zeggen dat de kiezen even op elkaar moeten en dat we er dan wel zijn. Steeds meer beseffen we — ik wijs op de nieuwere varianten — dat het virus nog wel een tijd onder ons blijft. Dat is de werkelijkheid waar we rekening mee moeten houden. Als dat zo is, moet dat dan ook niet nog veel verder doorwerken in een verschuiving naar meer een appel doen op eigen verantwoordelijkheid van de burgers en een grotere vrijheid? Dat vraag ik ook aan het kabinet. Is het niet onvermijdelijk dat we wat dat betreft ook weer naar de gewone verhoudingen teruggaan? Je zag in de eerste crisisaanpak eigenlijk heel erg een accent op Vadertje Staat, die alles ging regelen voor de burger.

Maar juist bij het voortduren van de crisis is het van belang om terug te gaan naar wat de heer Oud ooit, in 1948, al in het beginselprogramma van de VVD formuleerde en wat mij ook als SGP'er zeer sterk aanspreekt: "De partij verlangt dat steeds als doel voor ogen zal staan het waarborgen van een zo groot mogelijke geestelijke, staatkundige en maatschappelijke vrijheid voor allen, maar de partij is zich ervan bewust dat ware vrijheid alleen bestaanbaar is indien zij gepaard gaat met verantwoordelijkheid en het is een taak van de democratie om de voorwaarden te scheppen waardoor die verantwoordelijkheid tot haar recht kan komen."

En dat is voor mijn fractie ook de manier, in die verhoudingen, waarin we verder zullen moeten gaan. Steeds ook kijken, niet alleen hoe we door contactmomenten zo ver mogelijk te beperken de veiligheid kunnen vergroten. Nee, ook kijken welke vrijheid we weer kunnen geven in de samenleving, hoe we die zelfstandigheid, ook van de verschillende groepen mensen, verenigingen, kerken om eigen verantwoorde keuzes te maken met ook het oog op het welzijn en het welbevinden van anderen, tot haar recht kunnen laten komen. Ik ben benieuwd hoe het kabinet hiertegen aankijkt, of we nu voldoende doen om die veerkracht en creativiteit van de samenleving ook echt ruimte te bieden.

Ik vraag nog aandacht voor enkele groepen. Het hoger onderwijs is al genoemd, ik zou in het bijzonder ook de eerstejaarsstudenten willen noemen. Ik zat van de week nog met Esther Ouwehand bij een aantal jongeren bij NOS op 3. En als je daar dan doorpraat, merk je dat bij hen, die dat ook helemaal nog niet gewend zijn, de nood het hoogst is. Dus binnen het hoger onderwijs ook aandacht voor die groepen. Winkels: daarvoor worden voorzichtige stappen gezet, maar is ook daar niet meer maatwerk nodig, en mogelijk Restaurants: er zou toch ook nog naar gekeken worden, al een tijdje geleden, of daar binnen die horeca ook voor die aparte restaurants niet meer ruimte zou komen? Hoe staat het daarmee? Ik sluit me ook heel graag aan op datgene wat collega Segers over de kerken naar voren heeft gebracht. En ik noem daar in één adem ook bij: de ruimte voor pastorale bezoeken en het verenigingswerk, dat nu natuurlijk ook allemaal verregaand is afgeknepen.

Als het gaat om het opschalen van de zorg: als we meer risico's nemen of moeten nemen, moeten we ook beseffen dat de druk op de gezondheidszorg groot blijft. En ik heb ook vaak gevraagd hoe het staat met het opschalen van de zorgcapaciteit binnen en buiten het ziekenhuis. Kan de minister ook daarvan een, ehm, "update" geven? Voorzitter, ik zit te denken ... Ik houd ook niet van Engelse woorden, maar wat is nou ook alweer een Nederlands woord voor "update"? ... Een actualisatie! Een actualisatie geven. En nou eigenlijk nog een eenvoudiger woord ... Maar goed, daar broeden we nog op. Maar het is in ieder geval duidelijk wat ik bedoel, volgens mij.

En tot slot over de avondklok en de strenge bezoekregeling. Daarvan zag ik ook in de Catshuisstukken: zou het nou niet mogelijk zijn om ook die strenge bezoekregeling te vereenvoudigen, en te verhelderen tot "ontmoet één huishouden per dag"? Ik hoor graag ook de reactie daarop. Dank u wel.

Bekijk hier de reactie van premier Mark Rutte op de bijdrage van Kees van der Staaij aan het 26ste plenaire debat over de coronacrisis.