Beter Hollands biogas dan Russisch aardgas

Vanaf 28 juni ligt er 13 miljard euro in de pot bij klimaatminister Jetten. Het gaat om SDE++, de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie en klimaattransitie. Wie wil en aan de voorwaarden voldoet, kan tot 6 oktober een aanvraag indienen. Dit allemaal in het kader van de klimaatverandering. Overigens zal een deel van deze subsidies niet uitgekeerd worden omdat elektriciteits- en CO2-prijzen zijn gestegen en duurzame energieproductie rendabeler wordt.

De Tweede Kamer sprak er vandaag over met minister Jetten. De algemene lijn van de SGP is dat er veel voor te zeggen is om, al was het maar uit voorzorg, waakzaam te zijn als het gaat klimaatverandering, maar dat we daarbij ook nuchter moeten zijn. Dat wil zeggen: zorg ervoor dat de te nemen maatregelen houdbaar, betaalbaar en haalbaar zijn. Dezer dagen komt daar de notie nog eens bij dat het goed is om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen uit onder meer Rusland.

Ook bij dit debat kwam de oorlog in Oekraïne om de hoek kijken toen Stoffer de stelling betrok: beter Hollands biogas dan Russisch aardgas. Andere onderwerpen die hij aanstipte waren de systeemkosten, die niet meegerekend worden bij het aanvragen van subsidie. De SGP heeft daar eerder al een motie over ingediend, die werd aangenomen. Stoffer drong aan op uitvoering van die motie. Ook vroeg hij aandacht voor o.a. de positie van de voor Nederland zo belangrijke glastuinbouw en mkb-ondernemers.

Lees hier de bijdrage van Chris Stoffer aan het commissiedebat over de SDE++.

Het is hoog tijd om onze blik te verbreden. Naast goedkope, snelle CO2-reductie, moeten we ook kijken naar energiesysteem, geopolitiek en maatschappij. Een klein voorbeeld: miljarden voor CCS in de industrie is begrijpelijk. Deze goedkope CO2-reductie betekent wel dat de aardgasbehoefte blijft. Het is een lange marathon, en geen sprint.

Systeemkosten
Goed dat er hekjes komen in de SDE-regeling. Gaat de minister daarbij wel zorgen voor voldoende budget voor hernieuwbare warmte- en gasproductie?

We moeten daarnaast verder gaan kijken dan de minste euro’s per ton CO2-reductie. Zo zorgen wind en zon voor hoge systeemkosten. Naast netverzwaring ook honderden miljoenen euro’s compensatie voor afschakeling van parken om overbelasting bij piekproductie te voorkomen.
Stroomproducenten betalen geen transportkosten , terwijl gasproducenten dat wel doen.

Een motie van mijn hand droeg de regering op te onderzoeken hoe de systeemkosten meegenomen kunnen worden in de SDE++. Hekjes en beperking van de teruglevercapaciteit van zonneprojecten zijn goede stappen, maar niet voldoende. De minister vindt het te ingewikkeld om externe effecten mee te rekenen. Maar als je alleen kijkt naar de genoemde netwerk- of systeemkosten is dat best te doen. Dus: hoe wordt deze motie uitgevoerd?

Wind en zon
De SDE-evaluatie leert dat de waarde van intermitterende elektriciteitsproductie afneemt. Als het hard waait en de zon schijnt, wordt meer stroom geproduceerd dan nodig is. Dat kost geld, terwijl het geen CO2-reductie oplevert. De minister gaat nauwelijks in op de maatregelen die Trinomics suggereert. Hoe gaat hij dit oppakken?

Duurzame warmte projecten
Bedrijven met duurzame warmteprojecten in onder meer de glastuinbouw slaan alarm. In de SDE-systematiek is het correctiebedrag voor warmte gekoppeld aan de gasprijs. Dat correctiebedrag vliegt omhoog, het subsidiebedrag omlaag, terwijl deze ondernemers het nakijken hebben. Ze kunnen de kosten niet doorberekenen, omdat concurrenten met een wkk weliswaar meer moeten betalen voor het gas, maar ook meer krijgen voor de geproduceerde stroom. De referentie zou de prijs van restwarmte voor elektriciteitsproductie moeten zijn en níet de gasprijs. Om te voorkomen dat projecten omvallen, dat ondernemers overstappen op aardgaswkk’s en nieuwe projecten uitblijven is snel actie nodig. Pakt de minister dit in overleg met betrokken partijen op? Verder pleit ik ervoor dat bij álle geothermieprojecten de realisatietermijn van vier naar zes jaar gaat. We moeten niet willen dat projecten afvallen door alleen vertraagde vergunningprocedures.

Biogas
Beter Hollands biogas dan Russisch aardgas. Inzet op productie van biogas biedt nog meer. Veehouderijbedrijven die verse mest direct afvoeren en vergisten, reduceren óók stikstof- en methaanemissies. In de SDE-ranking leggen ze het af tegen bijvoorbeeld CO2-opslag, maar als je de methaan- en stikstofwinst mee gaat wegen, kantelt het beeld. Hoe waardeert de minister dit? Concreet knelpunt is dat de SDE-categorie voor grote vergistingsinstallaties uitgaat van projecten waarbij het mestóverschot van bedrijven ingezet wordt.
Coöperatieve projecten waarbij álle mest naar de vergister gaat maken extra kosten, maar die worden nu niet meegerekend. Kan hier een mouw aan gepast worden?

ISDE
Alle hens moet aan dek om gasgebruik te besparen. Via waterzijdig inregelen van warmteinstallaties kan een snelle slag geslagen worden. Ik heb begrepen dat de ISDE-regeling dit wel subsidieert voor grondgebonden woningen, maar niet voor appartementencomplexen en flatgebouwen. Kan dit meegenomen worden?

MKB-industrie
Het industriële mkb kan niet zoveel met de SDE++, terwijl ze wel een groot deel van de ODE-heffing ophoest. Wil de minister ervoor zorgen dat deze bedrijven meer profiteren van de SDE- en ISDE-regeling?