Fel en beladen debat over kindereuthanasie en abortus

Lees of bekijk hier de bijdrage van SGP-Kamerlid Kees van der Staaij tijdens het Algemeen Overleg over Medische Ethiek.

De bescherming van het leven is een kerntaak van de overheid. Dit krijgt extra gewicht wanneer er sprake is van teer, kwetsbaar leven. Daarom blijven wij fundamenteel tegenstander van bestaande wetgeving rond abortus en euthanasie. Juist in deze situaties moet de overheid een ‘schild voor de zwakken’ zijn. 

Vanuit dit perspectief wil ik ingaan op de onderwerpen die vandaag op de agenda staan. Met mijn paar minuten spreektijd kan ik helaas geen recht doen aan de zwaarte en gevoeligheid.

Evaluatie Wet afbreking zwangerschap
Voor het eerst in vijftien jaar is de abortuswet geëvalueerd. Het resultaat is onder de maat, is eenzijdig. Er wordt nauwelijks ingegaan op de naleving van de zorgvuldigheidseisen. Vijf abortusklinieken weigerden mee te werken – terwijl zij dat verplicht zijn.

• Welke consequenties heeft dit?
• Heeft de minister inmiddels met deze klinieken gesproken?

Het is vooral een groot gemis dat de ervaringsverhalen van vrouwen vrijwel buiten beeld zijn gebleven. In de periode tussen deze en de vorige wetsevaluatie vonden bijna een half miljoen abortussen plaats. Slechts zes vrouwen zijn gevonden om een verdiepend gesprek te voeren over hun abortuservaring. Er is niet gesproken met vrouwen die van abortus afzagen. De onderzoekers geven zelf toe dat de uitkomsten van het praktijkonderzoek en op z’n minst met grote voorzichtigheid geïnterpreteerd moeten worden. Hoe kun je dan toch de conclusie te trekken dat de abortuswet ‘in algemene zin goed functioneert’? Hoe kun je dan de beraadtermijn weer ter discussie stellen? Hoe kun je dan pleiten voor het in de wet vastleggen van de 24-wekengrens?

• Hoe kijkt de minister op dit proces terug?

Wat de SGP betreft, is er diepgaand aanvullend onderzoek nodig naar de échte ervaringen van vrouwen die een abortus ondergingen én die ervan afzagen.

• Is de minister bereid dit op te pakken?
• Is zij bereid om hierbij in het bijzonder te kijken naar het probleem van herhaalde abortussen?

Regeling levensbeëindiging kinderen 1-12
De SGP is geschrokken van het kabinetsbesluit om een regeling te maken voor levensbeëindiging bij kinderen. Het lijden van jonge kinderen is ontzaglijk zwaar en intens verdrietig, ook voor de ouders. Zonder meer reden om alles op alles te zetten om de allerbeste zorg en verlichting van pijn en lijden te bieden. Actieve levensbeëindiging van kinderen, is voor de SGP echter principieel een brug te ver. De praktijk leert dat een regeling voor uitzonderlijke gevallen vroeg of laat wordt opgerekt. Daarnaast heb ik grote bezwaren tegen de juridische vormgeving: via de lichte procedure van een aanwijzing dit regelen, is veel te vergaand. Dit kan echt niet, dit is het ontlopen van een zorgvuldige wetswijziging. Ik ben ook heel benieuwd of het OM hiermee akkoord is? Is er ook internationaal gekeken hoe hiermee wordt omgegaan, dit is toch geen specifiek Nederlandse problematiek?

Doodswens van ouderen
Het onderzoek naar de doodswens van ouderen is verhelderend en verdiepend. Opvallend is de conclusie dat een doodswens vaak heel ambivalent is. De wens om te sterven kan het ene moment met overtuiging worden uitgesproken en het andere moment vrijwel afwezig zijn. Ik ben ook blij dat we vanaf nu nooit meer over ‘voltooid leven’ hoeven te spreken, volgens de onderzoekers is dit een ‘te rooskleurige en verdoezelende’ term. Het onderzoek laat verder zien dat de doodswens niet per se gebonden is aan een hoge leeftijd, maar ook onder jongere senioren voorkomt. Sommige mensen blijken al hun hele leven lang een doodwens te hebben. In hoeverre is hier sprake van onverwerkte ervaringen of psychische ziekten?

• Gaat de minister hier nader onderzoek naar doen?
• En moet er ook niet meer onderzoek gedaan worden naar de doodswens van mensen met dementie of een psychiatrische aandoening?