Begroting Justitie en Veiligheid: AVG, slachtofferbeleid en meer

Op dinsdagavond 15 november 2022 debatteerde de Tweede Kamer met minister Yeşilgöz van Veiligheid en Justitie van Nederland, minister Weerwind voor Rechtsbescherming en staatssecretaris Van der Burg van Justitie en Veiligheid. De beantwoording door het kabinet op de vragen van de Tweede Kamer volgt op donderdag 17 november D.V.. Namens de SGP voerde Kees van der Staaij het woord. Zijn bijdrage aan dit debat is hieronder te lezen.

Keer je af van het kwaad en doe het goede; zoek de vrede en jaag die na. Dat is een mooie opdracht die in het Bijbelboek Psalmen terugkomt (Psalm 34) Het departement van Justitie en Veiligheid heeft een belangrijke taak om kwaad te bestrijden en het goede, recht en gerechtigheid na te jagen. Daarvoor wensen we ook deze bewindslieden veel wijsheid toe!

Slachtofferbeleid
Ik wil graag onderstrepen dat voor de kwaliteit van de rechtspleging tijdigheid cruciaal is. Juist in rechtszaken waarbij slachtoffers betrokken zijn is het van groot belang dat er niet alleen streng, maar ook snel gestraft wordt. Zeker in zaken waarbij sprake is van misbruik is het belangrijk dat zaken niet maanden of zelfs jaren op de plank blijven liggen en het slachtoffer niet nog eens extra belast wordt door de trage rechtsgang.

We zien dat de gehele strafrechtketen overbelast is, wat in veel gevallen leidt tot sepot of het schrappen van de zaak. Dit geeft een verkeerd signaal af aan de samenleving én het slachtoffer! Laten we ervoor zorgen dat de samenleving het vertrouwen in de rechtsstaat terugkrijgt. Wat kan de minister betekenen om de tijdigheid van de rechtsgang waarbij slachtoffers zijn betrokken prioriteit te geven?

Vorige week kwam de Nationaal Rapporteur Mensenhandel met een nieuwe slachtoffermonitor. Er zijn nog veel slagen te maken om seksueel geweld tegen kinderen tegen te gaan en daartoe worden enkele aanbevelingen gedaan.
Neemt de minister deze aanbevelingen over? Met name het Forensisch Medisch Onderzoek kan hard bewijs leveren in een strafzaak en dat kan slachtoffers verder helpen. Op dit moment is er geen oplossing die de kwaliteit van Forensisch Medisch Onderzoek duurzaam borgt.

Kan de minister toezeggen dat zij voor een langetermijn-opdrachtverstrekking zorgt waarbij niet enkel de kwaliteit meeweegt, maar ook de duurzaamheid?

Het is van belang dat wanneer slachtoffers aankloppen bij een hulpinstantie, dat zij niet bij iedere afzonderlijke instantie opnieuw hun verhaal moeten doen.
Die wond steeds opnieuw openhalen frustreert enorm bij slachtoffers. Kan de minister met een werkbaar privacyplan komen waarbij het slachtoffer eenmaal toestemming geeft voor het delen van gegevens aan alle hulpinstanties?

Gegevensdeling
Het probleem van terughoudendheid in gegevensdeling zien we breder in de strafrechtketen. Niet alleen tussen instanties die criminaliteit opsporen, zelfs bínnen instanties zoals een gemeente blijven belangrijke signalen op één afdeling liggen en wordt er soms niets gedaan met een melding van een WMO medewerker die sporen van uitbuiting aantreft op huisbezoek. Daar is de AVG niet voor bedoeld! De AVG moet de burger beschérmen tegen onrechtmatig delen van gegevens, niet de crimineel beschermen ten kóste van die bezorgde burger.

Met name in de aanpak van ondermijnende criminaliteit en het afpakken van crimineel vermogen is de belastingdienst een belangrijke partner voor veiligheidsdiensten. Maar laat de belastingdienst nu onder een vergrootglas liggen en terughoudend zijn met het delen van cruciale informatie. Wat kan worden gedaan om te bevorderen dat cruciale informatie in het opsporingsonderzoek tijdig en afdoende gedeeld wordt? Kunnen de opsporings-en veiligheidsdiensten niet weer op basis van vertrouwen samenwerken om criminelen aan te pakken? Kan de minister met een duidelijk werkplan/evaluatietraject komen met oog voor de knelpunten in de AVG waarin voorop staat wat wel kan?

Antisemitisme
Een duidelijke verbodsgrond om in te grijpen bij ontkenning van de holocaust ontbreekt nog, maar de minister heeft aangegeven snel met een wetsvoorstel te zullen komen. Wanneer kunnen wij dit wetsvoorstel tegemoet zien? Regelmatig vinden er anti-Israëldemonstraties plaats, bijvoorbeeld op de Dam, waarbij het ontaard in antisemitische verwijzingen. Helaas blijft om allerlei leden bestraffing vaak uit. , maar er kan niet tegen opgetreden worden. Hoe kan beter worden opgetreden tegen de opruiing bij demonstraties waarbij ook antisemitische uitlatingen gedaan worden? Niet alleen bij demonstraties, maar ook op het internet is er helaas nog vaak sprake van antisemitisme. Hebben de veiligheidsdiensten voldoende bevoegdheden en doorzettingsmacht om dit te monitoren?

Gevangenenzorg
Oog hebben voor onze naaste, ook wanneer die in de gevangenis zit, is belangrijk voor het uitzicht op het innemen van een maatschappelijke positie en het vermindert de kans op recidive. Er zijn veel organisaties, waaronder Gevangenenzorg Nederland, die met veel vrijwilligers werken om gedetineerden te helpen, met hen te praten, en een hart onder de riem te steken. Deze waardevolle organisaties kunnen niet volledig op vrijwilligers en op eigen kosten blijven draaien. Er is meer subsidie nodig om de achtergrondwerkzaamheden te blijven volhouden. Is de minister voor Rechtsbescherming bereid om bij de subsidieverstrekking voor gevangenenzorgorganisaties een groter bedrag toe te kennen aan organisaties met een hoog percentage vrijwilligers?

De wijkagent
Ondanks onze aangenomen amendement dat er op iedere 5000 inwoners 1 wijkagent moet zijn komt de verbinding met de samenleving onvoldoende uit de verf. Wijkagenten kunnen hun taak veelal niet waarmaken omdat zij elders worden ingezet. Vooral kleinere gemeenten in het landelijk gebied hebben het nakijken. Het is van groot belang dat de wijkagent weer inhoud geeft aan het handhaven van de lokale openbare orde en hulpverlening én de opsporing van veelvoorkomende criminaliteit. De lokale verankering van de wijkagent is daarom cruciaal. Is de minister bereid om bij de hervorming van de Landelijke Eenheid meer oog te hebben voor lokale verankering van de wijkagent waarbij de verantwoording aan de lokale overheid wordt meegenomen?