Afschalen is goed, maar afschaffen is beter

Lees of bekijk hier de bijdrage van SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij aan het 44ste plenaire debat over de ontwikkelingen van het coronavirus.

Ik begin met een citaat. "Het is inmiddels duidelijk dat corona nog enige tijd onder ons zal blijven en dat de huidige manier van omgaan met het virus niet houdbaar is voor de lange termijn." Dit is een citaat uit de brief van minister Kuipers van 8 februari. Ik moet zeggen dat dit ons uit het hart gegrepen is. We hebben daar al langer een debat over gehad. Wij pleiten al veel langer voor een andere omgang met het coronavirus. Wij steunen van harte die benadering, die koers. Wij zouden nog wel graag op die weg verder willen gaan en ook een concreter perspectief willen zien op het beëindigen van de tijdelijke coronawet, want dat hoort er in onze visie ook bij. Afschalen is goed, maar uiteindelijk is afschaffen beter. De belofte van het kabinet is steeds geweest dat vergaande maatregelen en wetten niet langer van kracht zouden zijn dan noodzakelijk. Dat is een terecht uitgangspunt. Het komt er nu op aan die belofte waar te maken. De overheid moet weer terug in het hok.

Het kabinet wijzigt de doelstellingen van het coronabeleid. Er komen twee gelijkwaardige en nevengeschikte doelen: sociaalmaatschappelijke en economische continuïteit en vitaliteit, heet dat chic, en toegankelijkheid van de hele zorgketen voor iedereen. Wij steunen dat. Ik vraag de minister ook of die nieuwe beleidsdoelen gelden voor zowel de korte als de lange termijn. Concreet: als er in de komende maanden een nieuwe variant opduikt die toch weer wat ziekmakender en wellicht besmettelijker lijkt dan de huidige, wat doet het kabinet dan met deze herijking dan anders dan het tot op heden heeft gedaan? Schieten we dan toch weer in een kramp en kiezen we dan toch weer voor een botte lockdown?

Op 1 maart loopt de tijdelijke coronawet af. Hoe verhoudt het voornemen van het kabinet om deze tijdelijke crisiswet toch weer met drie maanden te verlengen zich tot de nieuwe beleidsdoelen, die juist gericht zijn op het leren leven met het coronavirus? Als we toegaan naar normalisering van de economische en maatschappelijke verhoudingen, moet dat wat ons betreft ook gelden voor de staatkundige en bestuurlijke verhoudingen. Nogmaals, afschalen is goed, maar afschaffen is beter. Het stoppen met juridische plichten betekent overigens bepaald niet dat er helemaal geen enkele maatregel meer genomen hoeft te worden. Terecht hebben mensen die het aangaat vandaag, ook tegen ons allemaal persoonlijk, kenbaar gemaakt: let wel op, er is nog steeds een groep Nederlanders voor wie corona echt een bedreiging vormt voor de gezondheid. Ik wil dat ook graag nadrukkelijk aangeven: ja, het is de verantwoordelijkheid van ons allemaal om voor hen voorzichtig te zijn, en daarmee voor ons allemaal.

Het is een goede zaak dat de motie van de Kamer wordt uitgevoerd en de 2G-wet wordt ingetrokken. Ik zeg erbij dat we soms in onze politiek-bestuurlijke wereld hier vergeten dat het door veel mensen echt als een spannend zwaard van Damocles werd ervaren dat dit nog in de pijplijn zat en dat het echt helpt als je duidelijkheid geeft, dus dank daarvoor.

Over de coronapas is gisteren in het Gerechtshof Den Haag nog een uitspraak gedaan. De vordering om die te verbieden, is van de hand gewezen. Maar ik vond de overwegingen wel interessant, waarin nadrukkelijk artikel 58ra, tweede lid, onderdeel a van de Wet publieke gezondheid werd aangehaald. Daarin staat dat de coronapas op basis van een vaccinatiebewijs alleen mag worden verplicht als kan worden vastgesteld dat hiermee een vergelijkbare kans op overdracht van het virus bestaat als bij een bewijs van een negatieve test. We weten dat de boosterprik slechts gedeeltelijk beschermt tegen virusoverdracht. Wat betekent dat op dit moment voor de coronapas in de 3G-variant? Wordt nog wel voldaan aan de wettelijke bepaling die ik zojuist aanhaalde? Moet het verstrekken van de QR-code op basis van de vaccinatie niet onmiddellijk worden stopgezet? Welke betekenis heeft dit voor het Europese coronacertificaat?

Tot slot nog over de discussie die ook bij dit debat is betrokken, naar aanleiding van de nieuwsfeiten over OMT en VWS. Twee jaar lang baseerde het kabinet het coronabeleid op de adviezen van het OMT. Keer op keer werd benadrukt dat het OMT volstrekt onafhankelijk opereert, maar uit de stukken en alles wat daaruit naar voren is gekomen, blijkt dat ambtenaren van het ministerie van VWS zich ook bemoeiden met de inhoud van OMT-adviezen. Ze wisten een OMT-advies op een cruciaal punt te wijzigen, waardoor ouderen in verpleeghuizen minder goed beschermd waren. Ik heb nog eens gekeken naar de Wet op het RIVM. Die bepaalt dat onderzoek en advies van het instituut daadwerkelijk onafhankelijk dienen te zijn. Dat is ook een wettelijke eis, artikel 5. Wetenschap en politiek moeten zich niet te veel vermengen, was ook de terechte achtergrond van dat artikel. Als dat toch gebeurt, is daarmee de rechtsstaat in het geding. Het is goed om hier helderheid over te krijgen. De minister zal met een glasheldere uitleg moeten komen voor de acties van zijn ministerie. Daar verlangen we naar.

Ik vraag de minister of het niet voor de hand ligt om de commissie van toezicht, die conform artikel 7, eerste lid van de Wet op het RIVM tot taak heeft het wetenschappelijke niveau van het RIVM en de onafhankelijkheid van het onderzoek te bewaken, te vragen om onderzoek te doen naar de onafhankelijkheid van deze OMT-adviezen en de Kamer hierover op korte termijn te informeren, zodat we dat ook kunnen betrekken bij de vervolgberaadslagingen hierover.