Roelof Bisschop bij het boerenprotest

Een week geleden spraken we een melkveehouder in het Groene Hart. Hij liep tussen zijn koeien en vroeg zich vertwijfeld af: waar doe ik het nog voor? Mag ik er nog wel zijn? Waarom zou ik nog investeren in mijn bedrijf? De moed was hem in de schoenen gezonken.

Ik kan die boer heel goed begrijpen. De negatieve berichten over de landbouw blijven maar komen. Allerlei rapporten van hoogleraren, ambtenaren en noem maar op stralen maar één ding uit: de stikstofemissie moet koste wat het kost zo snel mogelijk zo ver mogelijk omlaag. En de Nederlandse boeren moeten maar inleveren, niet goedschiks dan kwaadschiks. Alleen het recente rapport van het PBL geeft een integrale en realistische aanpak van de vernieuwing van de landbouw.

Ik maak me zorgen. Het is nogal makkelijk om dit vanachter een bureau drie hoog in Den Haag te roepen. Maar, wat betekent dit voor leefbaarheid platteland? Wat betekent dit voor voedselvoorziening? Wat betekent dit voor onze economie? Hoe kunnen boeren dit betalen? Ik ben ook bang voor een averechts effect: als boeren zich massaal gaan afvragen waarom ze nog zouden investeren in hun bedrijf is dat de dood in de pot voor onze landbouw én de verduurzaming ervan.

Daarom doe ik een oproep:

1. Koester het belang van gezonde agrarische bedrijven voor de voedselvoorziening, de economie en het platteland. Verduurzamen is óók dat jonge boeren er brood in blijven zien en bedrijven niet uitgerookt worden!
2. Benut toch de positieve energie in de sector! Ik kom bij werkbezoeken allerlei ideeën tegen om emissies te reduceren. In gebiedsprocessen is er bereidheid om mee te denken over verplaatsing en andere maatregelen. Ik noem de Nieuwkoopse boeren, de Achterhoekers met hun Vruchtbare Kringloop, de tientallen proefstaldeelnemers,… Laten we die positieve energie benutten en niet de kop indrukken door rampverhalen.
3. Stop met het stapelen van rapporten, het napraten van elkaar en het strikt sturen op kritische depositiewaarden. Plompverloren een halvering van de stikstofuitstoot in 2030 afkondigen en opnieuw de doelpalen verzetten, moeten we niet doen. Ga het veld in om te meten en per gebied te kijken hoe het nu echt gaat en wat nu echt nodig is. Dan nog moeten stappen gezet worden, maar dan weet je waar je het voor doet.

Er is werk aan de winkel, voor boeren, maar meer nog voor Den Haag.