Minder opkoop en minder uitstoot - Bisschop over begroting LNV

Minder geld voor het uitkopen van boeren en méér geld om op boerenerven de uitstoot van stikstof te verminderen. Dat is veel effectiever en efficiënter. Die boodschap bracht SGP-Kamerlid Roelof Bisschop naar voren bij het debat over de begroting van LNV. Maatregelen op het erf leveren per geïnvesteerde euro meer emissiereductie op dan de opkoop van bedrijven.

Om zijn pleidooi kracht bij te zetten diende Bisschop een amendement in om 50 van de 300 miljoen euro’s die zijn gereserveerd voor de opkoop van bedrijven over te hevelen naar de post voor emissiereductie, waarmee die post zou stijgen van 20 miljoen naar 70 miljoen. “Als ik het land in trek, sta ik versteld van de vele projecten en ideeën voor emissiereductie. Deze vindingrijkheid, dit vakmanschap, moeten we benutten. Het geeft meer licht aan het eind van de tunnel dan de miljardenplannen voor opkoop die over tafel gaan,” zegt het SGP-Kamerlid.

Lees of bekijk hier de hele bijdrage van de SGP aan het debat over de begroting van landbouw, natuurbeheer en visserij.

Boeren en vissers zitten in een achtbaan. Hoewel, in een achtbaan weet je tenminste nog welke kant het op gaat… De opkoop-miljarden vliegen over tafel, gewasbeschermingsmiddelen verdwijnen, de hectarepremie daalt. En op landbouwgrond lijkt ieder maar claims te kunnen leggen.

De SGP vindt dat voedselproducenten hun verantwoordelijkheid als rentmeester moeten nemen. Fotobedrijf Kodak is niet onderuit gegaan, omdat ze begon met de digitale camera, maar omdat ze die ontwikkeling niet doorzette ten faveure van haar paradepaardje, de analoge camera. Gelukkig kijken veel boeren, tuinders en vissers verder dan hun neus lang is. Die verduurzaming moeten we vooruithelpen.

Daarvoor is óók hervorming van overheidsbeleid nodig. Weet wat er speelt.
Daag het vakmanschap uit. En waar de markt nog steeds faalt, zorg voor voldoende financiële steun. Ik loop deze drie punten langs.

Weet wat er speelt
Oud-staatsraad Tjeenk Willink constateerde onlangs dat de afstand tussen werkvloer en beleidsmakers is gegroeid. Dat geldt helaas ook het landbouwbeleid. Hoe is het bijvoorbeeld mogelijk dat het ontwerp-actieprogramma Nitraatrichtlijn zo ver van de praktijk afstond? Waarom is niet éérst met mensen uit de praktijk gesproken?

In het Natura 2000-beleid moeten we weten wat er lokaal speelt. De SGP blijft daarom kritisch over het strikt sturen op absolute kritische depositiewaarden. Het Planbureau zegt: als we dat blijven doen, heeft dat grote gevolgen, terwijl het zijn doel voorbijschiet; kijk verder dan stikstof, zorg voor betere monitoring van natuurontwikkeling. Hoe pakt de minister dit op?

Stikstofmodellen zijn onlangs gecorrigeerd op basis van metingen in natuurgebieden. In het oosten, met meer veehouderij, moest er ammoniak af, in het westen, met meer industrie, erbij. Prima. Maar wordt ook bekeken of we emissies en verspreiding wel goed in beeld hebben? Komen er meetpunten in landbouw- en industriegebieden?

Daag het boerenvakmanschap uit
De overheid loopt vast met het stapelen van middelvoorschriften. Kijk naar het gewasbeschermingsbeleid. Gewasbeschermingsmiddelen worden een voor een verboden. Telers kijken bezorgd naar de toekomst van hun teelten. Ze spuiten meer, omdat zaadcoating niet meer mag. Terwijl concurrenten door Europa goedgekeurde vrijstellingen krijgen. Ze vrezen resistentieontwikkeling, omdat de keuze steeds kleiner wordt. Dan moet meer gespoten worden voor hetzelfde effect. Ze willen precisielandbouw om emissies te beperken, maar het toelatingsbeleid negeert dat. Zet de minister in op hervorming van het toelatingsbeleid? Wil zij meer vrijstellingen verlenen? Wil zij snel zorgen voor meerjarige cofinanciering van praktijkproeven? Krijgt toelatingsautoriteit Ctgb meer capaciteit om alternatieve middelen te beoordelen?

We moeten het niet hebben van alleen emissiearme stalvloeren, maar van emissiearm bedrijfsmanagement. Als je dát vakmanschap uitdaagt, boek je pas echt resultaat. Dan zullen we wel werk moeten maken van doelvoorschriften, real-time metingen en een aanpak à la de Brabantse Zorgvuldigheidsscore. Het real time meten van ammoniak maakt grote sprongen en verdient topprioriteit. Gaat de minister veel meer experimenteerruimte geven, en zo toewerken naar brede toepassing?

Zorg voor voldoende financiële steun voor verduurzamen
De miljarden voor opkoop vliegen over tafel. Maar het installeren van de Lely Sphere levert een melkveebedrijf 70% emissiereductie op, terwijl het tien keer goedkoper is dan opkoop. En zo kan ik nog tientallen andere projecten en systemen noemen. Goed om bedrijven die willen stoppen een handje te helpen. Maar zet eerst in op perspectief voor blijvers. Ik heb een amendement ingediend om tenminste 50 miljoen euro te verschuiven naar brongerichte verduurzaming. Wordt de investeringsregeling vanuit het Europees herstelfonds trouwens ook ingezet voor brongerichte verduurzaming van stalsystemen? Ik heb ook een vraag over het extra geld voor de provinciale opkoopregeling. Waar blijft het schrappen van het beroepsverbod? Gaat de minister provincies enige flexibiliteit in de uitvoering geven? Boeren haken nu af, mede door de strikte hexagoonboekhouding.

Goed dat er een omschakelfonds is gekomen. De signalen die ik uit het veld krijg, is dat het een kadootje is voor ondernemers die al met omschakelen bezig zijn. Starters zouden er weinig aan hebben. Kijkt de minister samen met provincies, brancheorganisaties en banken hoe de inzet van het omschakelfonds versterkt kan worden?

Naast het omschakelfonds zijn er natuurbeheersubsidies, pijler 2 gelden, enzovoorts. Samen sterk. In LandvanWaarde, een project in Salland, is daarom geëxperimenteerd met gestapelde beloning. Hoe wil de minister het zogenaamde Markemodel dat hierop voortborduurt verder brengen? Bij de vorige begrotingsbehandeling is een motie van SGP, VVD en CDA aangenomen over aanpassing van de Meststoffenwet voor maatwerk bij mestboetes. De minister wil die niet uitvoeren. Ik hoop op steun voor een amendement om dit alsnog te regelen.

Visserij
Ook de voedselvoorziening uit zee is van onverminderd belang. Hoe geven we onze vissers toekomstperspectief? Wanneer komt er duidelijkheid over de saneringsregeling? Hoe wordt de visserij betrokken bij het aanwijzen van de nieuwe gebieden voor wind op zee, zodat die niet in visrijke gebieden terecht komen? Zet de minister in op herziening van de onwerkbare aanlandplicht? We moeten onze voedselvoorziening zeker verduurzamen, maar niet uitbesteden!