Leiders van India en de EU spreken elkaar zaterdag 8 mei. Ze slaan de handen ineen voor corona-aanpak en meer handel. Logisch, maar de EU moet premier Modi vooral ook aanspreken op de geringe geloofsvrijheid voor christenen.

Dominee Sanjay Bhandari en zijn vrouw dronken thee bij zijn schoonzus in het westen van India, toen een woedende menigte hen naar buiten sleepte. Hij werd ervan beschuldigd de schoonzus te willen bekeren tot het christendom. De dominee en zijn vrouw werden hardhandig geslagen en gestompt. Hij moest een hindoe-ritueel uitvoeren op zijn vrouw, raakte doof aan een oor en moest naar het ziekenhuis.

Dit incident nabij de stad Belgaum in het westen van India is helaas een nieuw dieptepunt. Christenen in India zijn steeds vaker het slachtoffer van hindoe-extremisten. Kerken worden beschadigd, christenen gediscrimineerd, mishandeld of zelfs gedood.

Vooral sinds het aantreden van de hindoe-nationalistische premier Modi in 2014 verslechterde het leven van christenen en andere religieuze minderheden. India steeg met stip van de 31e naar de 10e plaats op de ranglijst van christenvervolging die Open Doors hanteert.

Meer bescherming

Deze trend baart zorgen. Mede op mijn aandringen vroeg het Europees Parlement aan India om de trend te keren. Het land heeft al veel gedaan aan democratie; het is de omvangrijkste democratie ter wereld. Maar nu is het tijd om ook de mensenrechten ter hand te nemen: meer vrijheid voor religieuze en etnische minderheden, geen straffeloos geweld tegen vrouwen en meisjes meer. Minderheden verdienen meer bescherming om volwaardig te kunnen meedoen in een democratische rechtsstaat.

Om dit in gang te zetten, vragen we de EU-leiders om geloofsvrijheid uitdrukkelijk te bespreken tijdens het (online)topoverleg op 8 mei met de Indiase premier Narendra Modi. Het mag geen ‘business-as-usual’-overleg worden.

Al te vaak zijn dit soort ontmoetingen diplomatieke routine. De leiders beloven de banden aan te halen, handel te bevorderen, enzovoort. Een bezoek haalt hooguit de krant bij een diplomatiek incident, zoals toen in Turkije een stoel ontbrak voor Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie.

Als Von der Leyen deelneemt, hoeft ze bij het komende video-overleg niet bezorgd te zijn of er een stoel voor haar is. Ze kan dus helpen de vinger te leggen op de zere plek en India oproepen meer te doen om christenen en andere religieuze minderheden te beschermen.

Zwijgen geen optie

Uiteraard is er reden om te spreken over het enorme leed dat corona momenteel aanricht in India. Het virus kost daar zeer veel levens, zelfs vergeleken met beruchte brandhaarden als Brazilië en de VS. De Europese Commissie en andere westerse instanties schieten India gelukkig royaal te hulp, net zoals India eerder andere landen vaccins heeft gestuurd.

Op strategisch vlak is samenwerking met India belangrijk, vooral vanwege de toenemende spanningen in de Indo-Pacific, waar China steeds assertiever is. En ook economisch is er alle reden om te investeren in nauwere contacten met het snelgroeiende India. De handelsomvang is enorm: de 1,3 miljard inwoners van India en de 450 miljoen inwoners van de EU verhandelden in 2019 circa 80 miljard euro. Om een beeld te krijgen: India is daarmee de tiende handelspartner van de EU.

Maar versterking van de economische samenwerking moet hand in hand gaan met verbetering van de mensenrechtensituatie. Dat fundament van EU-beleid dreigt helaas te verzakken.

Ik begrijp dat de EU-leiders liever geen gevoelige onderwerpen aansnijden, zeker niet met een economische en militaire grootmacht. Maar als het aankomt op grove schendingen van mensenrechten, is zwijgen geen optie. We mogen onze ogen niet sluiten voor zaken die echt verkeerd gaan in India.

Godsdienstvrijheid

Christenen in India vormen een minderheid van (naar schatting) circa 70 miljoen mensen op de 1,3 miljard inwoners. Het christendom was er zelfs al voordat de Europeanen de regio koloniseerden. Naar verluidt kwamen evangelisten uit het Romeinse Rijk al naar dit gebied. Sommigen menen dat het de apostel Thomas zelf was die in India het Woord verkondigde.

Tegenwoordig hebben meerdere deelstaten kwalijke antibekeringswetten. Die maken het moeilijker om het christelijk geloof te verspreiden. Inwoners mogen autoriteiten formeel wel verzoeken om voortaan christen of moslim te worden. Maar dat verzoek wordt menigmaal afgewezen. En als het toch wordt ingewilligd, heeft het onprettige gevolgen. De antibekeringswetten blijken de deur open te zetten naar vijandschap en geweld, zoals pastor Sanjay Bhandari pijnlijk ondervond.

De organisatie Persecution Relief telde alleen al tijdens de eerste helft van vorig jaar 293 gevallen van geloofsvervolging van christenen. Het betreft onder meer zes moorden en de verkrachting van twee vrouwen en een jong meisje omdat zij hun geloof weigerden af te zweren. Godsdienstvrijheid in India lijkt te vaak slechts een papieren werkelijkheid.

Dialoog

De Indiase overheid ziet deze incidenten en situatie niet als een probleem. In de contacten die we met haar hebben, wordt alle verantwoordelijkheid weggewuifd: „Een paar incidentjes hier en daar: ach, dat kan gebeuren in een groot land als India.” India zegt dat alles juist beter gaat. En de autoriteiten wijzen me juist op problemen voor hindoes in de EU, hoewel die bij mijn weten niet vergelijkbaar ernstig zijn.

We kregen ook al signalen dat India het kritische rapport van het Europees Parlement ‘in de onderste bureaulade’ zal leggen. Met andere woorden, ze trekken zich de kritiek niet aan. Dat is zorgelijk.

Als volwassen bevriende naties moeten we kritiek van elkaar kunnen verdragen. Alleen door dialoog komen we vooruit. En de Europese Unie mag als economische grootmacht ook zelf druk uitoefenen op India, door bijvoorbeeld clausules in handelsverdragen. Als premier Modi niet naar onze woorden luistert, doet hij dat wellicht wel naar onze euro’s. Dan gloort er hoop voor dominee Sanjay Bhandari en de andere religieuze minderheden in India.

(opinie-artikel Bert-Jan Ruissen in het Reformatorisch Dagblad, 30 april 2021)