Orgaandonatie: wie zwijgt stemt toe?

Voor ieder mens geldt dat hij een eigen verantwoordelijkheid heeft en een persoonlijke vrijheid kent waar de overheid en de publieke opinie buiten moeten blijven. Het wetsvoorstel ‘orgaandonatie’ neemt de principieel beperkte reikwijdte van de overheidsmacht onvoldoende in acht. De SGP stemt daarom tegen dit wetsvoorstel.

Lees hier de bijdrage van Eerste Kamerlid Diederik van Dijk tijdens de tweede termijn van het debat over orgaandonatie:

Memento mori
Lang geleden was het een bekende tekst op Romeinse bekers: Memento mori. Denk eraan te moeten sterven. Ook in het licht van orgaandonatie een wijze oproep. Best bijzonder dat meerdere fracties en de indienster stipuleerden hoe verstandig het is als mensen nadenken over hun eigen dood en de consequenties hiervan. De Bijbel onderstreept dit door te beklemtonen dat sterven betekent dat we God ontmoeten.

Mevrouw Dijkstra en de minister hebben gereageerd op de vele vragen. Dank daarvoor.

Hun beantwoording neemt de pijnpunten niet weg. Daarvoor kende de beantwoording een te hoog gehalte aan goede bedoelingen en emoties, en veel minder een overtuigende legitimatie voor de overheid om een persoonlijke keus omtrent orgaandonatie af te dwingen, zoals nu voorgesteld.

Als pijnpunten stip ik aan:

• De positie van nabestaanden. Ik constateer dat er nu sprake is van een duiding van het wetsvoorstel waarbij – de Scylla - “het uitgangspunt van de arts altijd de aangetroffen registratie zal zijn” én een duiding – de Charybdis - waarbij nabestaanden in feite het laatste woord hebben. Ik denk dat een wetgever gehouden is een helder wettelijk kader te bieden. Niet om nabestaanden en artsen veel wijsheid te wensen bij het laveren tussen deze Scylla en Charybdis.
• De positie van wilsonbekwamen, feitelijk onbekwamen en ongeletterden.
• Daarnaast noem ik de vermeende effectiviteit. Het blijft de vraag of dit nieuwe beslissysteem tot substantieel meer donoren zal leiden.

Grootste pijnpunt vormt voor de SGP het ondeugdelijke fundament van dit wetsvoorstel: Iedereen wordt donor, tenzij je daartegen uitdrukkelijk bezwaar maakt. Orgaandonatie is een dermate persoonlijke, ingrijpende beslissing, dat de overheid niet mag uitgaan van het principe ‘Wie zwijgt, stemt toe’.

‘Wie zwijgt stemt toe’ is een handig mechanisme als je vraagt of iedereen koffie wil, maar niet als het gaat om het verwijderen van je ingewanden.

Een dergelijk automatisme betekent een riskante uitholling van artikel 11 Grondwet. Het intrigeert dat fracties die onvermoeid hameren op het eerbiedigen van de grondrechten van terroristen, zo eenvoudig overstag gaan als het gaat om het wegnemen van je organen zonder expliciete toestemming. Het afnemen van enig wangslijm schijnt een grotere inbreuk op de lichamelijke onaantastbaarheid dan het uitnemen van organen van iemand die daarvoor geen toestemming heeft gegeven.

Voor ieder mens geldt dat hij een eigen verantwoordelijkheid heeft en een persoonlijke vrijheid kent waar de overheid en de publieke opinie buiten moeten blijven. Dit is juist iets wat vanouds liberalen en christenpolitici verbindt: De gehechtheid aan een staatsvrije sfeer tegen een opdringerige overheid. Daarom moeten wij zuinig zijn op die wezenlijke functie van de klassieke grondrechten, namelijk het bieden van bescherming tegen de overheid.

Dit wetsvoorstel neemt de principieel beperkte reikwijdte van de overheidsmacht onvoldoende in acht en laat de overheid binnendringen in de meest intieme levenssfeer.

Orgaandonatie ja, orgaanannexatie nee.

De SGP stemt daarom tegen dit wetsvoorstel. En dat doen wij zelfs unaniem.