Algemene financiële beschouwingen

MdV,

Ik had maar voor 10 minuten ingeschreven, omdat ik in mijn eerste AFB wat algemene thema’s wilde benoemen. Ik heb mijn bijdrage aangepast, omdat ik vind dat de Eerste Kamer, maar meer nog de regering, er recht op heeft te weten hoe de fractie van de SGP toeleeft naar de behandeling van het Belastingplan.

Vorig jaar draaide het bij de Algemene Financiële Beschouwingen om draagvlak. Dat werd toen geleverd door de zogenoemde C3, namelijk CU, D66 en SGP.
Dat was opnieuw mogelijk geweest, ware het niet dat D66 is afgevallen, in feite al voor de zomer. Op zich jammer, want dan was er misschien wel een stevige start gemaakt met de belastingvernieuwing, die heel hard nodig was en is. Dat is absoluut niet ondenkbeeldig, want er is wel eens een bedrag genoemd dat nodig was voor die hervorming.

Dat bedrag was, jawel: precies 5 miljard.
En dat geld is er!
Alleen, de Constructieve 3 is er niet meer.

Dus: 5 miljard in de knip. Wat moet je er mee?
Ik zie drie opties: sparen, aflossen, uitgeven!

Optie 1, sparen: zodat in 2017 een nieuwe coalitie aan de slag kan met de broodnodige herziening van het belastingstelsel; dat past niet in het systeem.

Dus gaan we automatisch naar Optie 2, aflossen van de staatsschuld, de financiële huishouding verder op orde. Maar goed, eerlijk is eerlijk: na zoveel jaren harde ingrepen en bezuinigingen is het begrijpelijk en te waarderen dat de regering kiest voor lastenverlichting voor de burger. Overigens, de Raad van State zet wel vraagtekens bij het voornemen om 5 miljard euro aan te wenden voor vermindering van lasten op arbeid ten koste van het structurele begrotingstekort.

• Hoe waardeert het kabinet deze waarschuwing van de Raad van State?

In ieder geval is er niet gekozen voor aflossing van schulden.

En zo komen we aan Optie 3, uitgeven:

Vijf miljard voor de burger. Met drie doelen, de staatssecretaris heeft het uitentreuren herhaald:

1. De Wig verkleinen door de lasten op arbeid te verlagen.
2. De belastingen omlaag: zo stijgt de koopkracht dankzij toename van het besteedbaar inkomen.
3. Het aantal banen moet omhoog. Inzet 35.000 banen erbij.

De fractie van de SGP vindt dit belangrijke punten, maar er zijn nog andere aandachtsgebieden, die niet mogen ondersneeuwen. Wij denken daarbij aan twee belangrijke thema’s in onze samenleving: veiligheid, zowel buiten als binnen de landsgrenzen. En als tweede punt participatie, met aandacht voor betaald en onbetaald werk.

Eerst de veiligheid: complimenten voor de extra inzet voor Defensie. Een goed begin na alle afbraak van de laatste jaren. De vraag is of het voldoende is, zeker gezien de ontwikkelingen van de afgelopen dagen. In de Tweede Kamer ligt nog een amendement om een extra impuls, die vorige week is ontraden. Zijn de ontwikkelingen van de laatste dagen wellicht reden tot heroverweging van dit oordeel?

De interne veiligheid, oftewel, de begroting van Veiligheid en Justitie moet nog even wachten op complimenten vanuit de fractie van de SGP. Wij zien heel graag dat daar nog een verbetering plaats vindt. De motie Brinkman c.s. laat zien dat dit een breed gedeelde visie van deze Kamer is. We wachten met spanning de begrotingsbehandeling af in deTweede Kamer.

Vervolgens de participatie. Een belangrijk thema, zeker vanuit het christelijk gedachtegoed: God liefhebben boven alles en je naaste als jezelf: dat laatste kan in de participatiesamenleving tot uitdrukking komen.

MdV, de aandacht van het kabinet gaat vooral uit naar betaald werk. Maar de fractie van de SGP vraagt nadrukkelijk aandacht voor de positie van hen die onbetaald werk doen. Ze worden vaak weggezet als inactieven. Maar misschien zijn dit wel de mensen die echt inhoud geven aan de participatiesamenleving! Juist daar zit de groep eenverdieners. En daar zijn er nog veel van, ongeveer 1 miljoen, en dat komt neer op 500 duizend huishoudens.

Naar die groep heeft de SGP onderzoek laten doen, door Maurice de Hond, een in politiek Den Haag algemeen erkend onderzoeksbureau. Uit dit onderzoek blijkt dat er 75% van hen geen baan kan vinden of geen baan kan aanvaarden. Omdat ze een handicap hebben, omdat ze geen baan kunnen vinden, omdat ze hun gezin willen verzorgen, omdat ze zieke gezinsleden hebben, omdat ze ..., ga zo maar door. Dat is dus voor een belangrijk deel geen eigen keus! Het gaat om 750 duizend mensen in 375 duizend huishoudens. Daarvan doen er dus 375 duizend betaald werk als eenverdiener, en hun 375 duizend partners worden op de hoop van inactieven gegooid. Als ik dat aantal noem, dan weet meteen iedereen dat dit niet alleen de achterban van de SGP kan zijn: bij de meest succesvolle verkiezingen ooit haalde de SGP 193 duizend stemmen. Uit het onderzoek blijkt dat 20% van de SGP-kiezers eenverdiener is: dat zijn er nog geen 40.000, ofwel nog geen 20.000 huishoudens. Nog lang geen 375 duizend dus. Waar zitten die eenverdieners dan? Nou, absolute koploper van de eenverdieners is de grootste partij in de Tweede Kamer: 18% van de VVD-kiezers is volgens het onderzoek van Maurice de Hond eenverdiener: omgerekend naar de laatste Tweede Kamerverkiezingen zijn de eenverdieners goed voor ruim 7 VVD zetels in de Tweede Kamer! Een goede tweede is de PvdA, met 11% van hun stemmers. Dat zijn ruim 4 zetels. Leuk detail: er zijn meer eenverdieners die op D66 stemmen dan op de SGP. Als anderen geïnteresseerd zijn in de cijfers voor hun partij: ik heb het lijstje bij me.

Eenverdieners zijn dus te vinden bij alle politieke partijen. En het is dan ook heel goed dat juist deze groep nadrukkelijk aandacht heeft gekregen in het politieke debat. Omdat er een groot verschil in belastingdruk is tussen een- en tweeverdieners. Dat kan absurde vormen aannemen. Het voorbeeld van verschil in belasting bij een inkomen van 40.000 euro is bekend en erkend: de tweeverdieners betalen 2.000, de eenverdiener 5x zo veel: 10.000 euro belasting. Dat is onrechtvaardig.

Namens de fractie van de SGP heb ik dat aan de orde gesteld bij de APB, en vastgelegd in een motie, mede ondertekend en ondersteund door 7 andere partijen. In deze motie wordt de regering opgeroepen maatregelen te nemen om de substantiële verschillen tussen een- en tweeverdieners te verkleinen. Deze motie was nuttig voor wat zich in de Tweede Kamer heeft afgespeeld rond het Belastingplan 2016. Een intensief proces, waarvoor de MP alle partijen lof toezwaaide in zijn wekelijkse persconferentie. Maar alle vriendelijkheid ten spijt: er lag geen akkoord. Met als enige reden dat het kabinet zich vastklampt aan een berekening van het CPB, dat geen recht doet aan het voorstel van de SGP, de CU en het CDA. Het CPB zegt dat het voorstel 35.000 banen zou kosten. Echter, het rekenmodel gaat onterecht uit van de veronderstelling dat de heffingskorting helemaal niet wordt afgebouwd, maar tot 2040 op het hogere niveau uit 2016 zal blijven. En dat is niet wat het amendement vraagt.

Conclusie: een starre benadering van een rekenmodel zorgt voor een afwijzing van een goed voorstel. Wat rest is een gewijzigde nota, met een scala aan maatregelen om zoveel mogelijk partijen over de brug te halen. Maar juist de groep waar het hele debat om gedraaid heeft komt er bekaaid af. Doorrekening wijst uit dat iedereen een paar tientjes per jaar achteruit gaat, omdat nieuwe maatregelen betaald worden door een kleine verschuiving in de lastenverlichting via de tweede en derde belastingschijf.
Maar eerlijk is eerlijk: ze gaan er weer een beetje op vooruit als ze kinderen hebben. Dan krijgen ze extra kinderbijslag. En de tweeverdiener gaat er in dat geval nog iets meer op vooruit, want ook de kinderopvangtoeslag gaat omhoog. Dus extra voordeel voor de tweeverdiener.

Dat zet ik even af tegen de motie over de eenverdiener die ik samen met 7 andere partijen in deze Kamer heb ingediend. Daarin is gevraagd om de kloof tussen een- en tweeverdieners te verkleinen. Wat doet het kabinet? Ze vergroot de kloof met een belastingplan dat het verschil tot wel 5x zoveel belasting laat oplopen. Zelfs het gewijzigde voorstel van de regering laat de kloof nog een paar tientjes verder oplopen. De leden van de fractie van de SGP kunnen dit niet begrijpen. Het is onrechtvaardig dat eenverdieners tot 5 keer meer belasting betalen dan tweeverdieners.
Dit leidt tot 2 vragen:

1. Zijn de bewindslieden het eens met de stelling dat de kloof tussen een- en tweeverdieners niet verkleind wordt?
2. Hoe denkt de regering inhoud te geven aan de motie die door 8 partijen werd ondersteund?

MdV,

Resumerend: er is sprake van voorzichtig herstel van de economie; de koopkracht van de burgers wordt versterkt. Complimenten voor de regering dat ze dat wil bevorderen.
Maar de wijze waarop de onrechtvaardige behandeling van eenverdieners wordt doorgezet, na vele pogingen die getorpedeerd zijn door een fictieve rekensom, leiden ertoe dat de fractie van de SGP haar mind moet opmaken. Ik doe dat nu, in een vroeg stadium, bij de AFB, omdat ik vind dat de regering er recht op heeft tijdig te weten hoe de fractie van de SGP naar de behandeling van het Belastingplan 2016 kijkt. Ik zou het ongeloofwaardig vinden als ik - tegen mijn eigen motie in - het belastingplan dat de kloof zou vergroten, zou gaan steunen. Dat kan ik niet verantwoorden tegenover een groot aantal stemmers van alle politieke partijen, natuurlijk ook niet tegenover mijn eigen achterban, en tenslotte ook niet tegenover 7 partijen in deze Kamer die mijn motie hebben ondertekend en ondersteund.

Ik dank u!